ارتفاعات و قله ها اردبیل

ارتفاعات و قله ها اردبیل

ارتفاعات و قله ها
با توجه به فضای جغرافیایی استان، دو گروه از ارتفاعات در محدوده این استان، به شرح زیر وجود دارند:

کوهستان ارسبالان (قراداغ)
این کوهستان از سوی غرب به دره رودخانه «خال پیلرچای»، از جنوب به دره رودخانه اهرچای و قره سو، از شرق به مرز ایران و جمهوری آذربایجان و از شمال به رودخانه ارس محدود است.کوهستان ارس را می توان دنباله رشته کوه های قفقاز به شمار آورد که دره ارس آن ها را از هم جدا می کند.این کوهستان که ۹۵۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد، از کوه های به نسبت بلند تشکیل یافته است که بلندترین قله آن، کوه «سورجر تپه» به ارتفاع ۲۹۴۶ متر است.
میزان بارندگی سالانه این کوهستان در حوالی دره قره سو ۲۰ تا ۳۰ میلی متر، در دامنه ها ۲۰۰ تا ۴۰۰ و در ارتفاعات بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی متر است. میانگین دمای سالانه آن در دامنه ها و کوهپایه ها ۱۰ تا ۱۵ و در ارتفاعات پنج تا ۱۰ درجه سانتی گراد است.

رشته سبلان – جلفا
این رشته، از کوهپایه های غرب آغاز می شود و رو به غرب تا شمال تبریز ادامه می یابد و از آن جا به سوی شمال غربی منحرف می شود و سرانجام به دره آغ چای می انجامد. رشته کوه سبلان – جلفا بیش از ۲۶۰ کیلومتر درازا دارد و عرض آن در باریک ترین محل (جنوب اهر) به ۳۱ کیلومتر و در پهن ترین محل به حداکثر ۷۰ کیلومتر (شمال سراب) می رسد. مساحت آن نیز ۱۲۹۰۰ کیلومتر مربع است.
این رشته کوه، از شرق به غرب به ترتیب از کوه های مهم تشکیل می شود که بلندترین آن ها قله سبلان به ارتفاع ۴۸۱۱ متر است که در ۴۱ کیلومتری غرب اردبیل است.
این ارتفاعات، به دلیل ویژگی های جغرافیایی به ویژه از نظر آب و هوا یکی از پرجمعیت ترین و خوش آب و هواترین مناطق استان به شمار میرود. از همین رو، روستاها و شهرهایی مهم در دامنه ها و دره های آن استقرار یافته است.
میزان بارندگی سالانه این ارتفاعات در بلندی های سبلان و سلطان جهانگیر و کیامکی داغ ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی متر و در دامنه ها ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی متر است. میانگین دمای سالانه آن در ارتفاعات سبلان (در حدود ۳۰۰ متری) پنج درجه سانتی گراد و در دیگر جاها بین ۵ تا ۱۰ درجه سانتی گراد است.سبلان و دامنه های آن
سبلان در غرب شهر اردبیل، ۴۸۱۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. ارتفاع نسبی آن نسبت به دره قره سو در حدود ۳۴۰۰ متر است. رشته کوه آتشفشانی خاموش سبلان از دره قره سو در شمال غرب اردبیل آغاز می شود و در جهت شرقی – غربی به طول ۶۰ کیلومتر و عرض تقریبی ۴۸ کیلومتر تا کوه قوشاداغ درجنوب اهر امتداد می یابد.
سبلان پس از دماوند معروف ترین کوه آتشفشانی خاموش ایران است که بر اثر فعالیت های آتشفشانی، مخروط قله آن شکل گرفته است و در دهانه مخروطی آتشفشان، دریاچه ای بسیار زیبا به وجود آمده است که در طول سال پوشیده از برف و یخ است.
دامنه شمالی سبلان با شیبی تند به سوی جلگه قره سو و اهرچای امتداد می یابد ولی دامنه جنوبی آن به فلات حدفاصل بین سهند و سبلان شیبی ملایم دارد.
قله مخروطی سبلان دارای برف های دایمی است و علت آن، وجود نواحی کوهستانی و وضع عرض جغرافیایی آن است. در کوه سبلان، محل هایی دیده می شود که برف دایمی و یخچال جاودانی دارند و علت آن بارندگی به نسبت زیاد و ارتفاع نقاط است. حدود برف های دایمی سبلان از ۴۰۰۰ متر تا ۴۱۰۰ متر دامنه شمالی است که آثار یخچال قدیمی نیز در این حدود به خوبی دیده می شود.
بلندترین قله سبلان «سلطان ساوالان» نام دارد و دومین قله آن را «حرم داغی» می گویند که نوکی تیز و غیرقابل صعود دارد. قله سوم که ارتفاع آن نسبت به سلطان ساوالان کم تر است، کوه «جنوار داغی» نام دارد. به جز حرم داغی و سلطان ساوالان، چند کوه و قله دیگر نیز وجود دارد که از آن جمله می توان به گؤی داغ، کسری داغ، آغان داغ و قزل گل داغی اشاره کرد.
ناحیه سبلان و دامنه های آن بسیار حاصل خیز است. دره های این کوهستان پهن و انباشته از رسوب های بسیار غنی است. بخشی از دشت مغان و همه مناطق حومه سبلان، نتیجه رسوب گذاری رودخانه هایی است که از بلندی های سبلان سرچشمه می گیرند. آب رودخانه های متعدد از برف های دایمی که همواره دهانه مخروطی آتشفشان را می پوشاند، تأمین می شود و در جلگه ها رطوبت دایمی، سرسبزی و طراوت و خرمی ایجاد می کند. گردنه های سبلان، «یالان»، «ایری» و «صائین» نامیده می شوند.
یکی از ویژگی های بارز منطقه سبلان، وجود ده ها چشمه معدنی آب گرم است که در اطراف این کوهستان از سرعین گرفته تا «قوتورسو» پراکنده اند. این آب ها، بیشتر در سرعین متمرکزاند. تجزیه شیمیایی و مطالعه هیدرولوژی آب ها نشان می دهد منشأ اعماق زمین است که ضمن عبور از لایه های مختلف زمین، مقداری مواد معدنی مانند کربنات ها و سولفات ها را در خود حل می کند.
سبلان از دیدگاه زیست محیطی، منطقه ای پربار است. وجود زیستگاه های حیات وحش، دریاچه ها، برکه های آب به عنوان زیستگاه پرندگان و گیاهان متنوع، مراتع گسترده، رودخانه های پرآب، چشمه های زلال و گوارا، آب و هوای مطبوع همه و همه حکایت از باروری منطقه با اکولوژی بی مانند دارد.
موقعیت فیزیکی و طبیعی منطقه سبلان موجب شده است بارش های آسمانی در دریاچه ها و برکه های متعدد جمع شوند. این برکه ها که دور تا دور سبلان و دیگر ارتفاعات به طور فراوان وجود دارند، زیستگاه هایی مناسب برای پرندگان بومی و مهاجراند. این برکه ها و دریاچه ها زمینه های زیست محیطی مطلوبی برای پرورش و زیست انواع ماهی ها به وجود آورده اند.
گزارش سازمان حفاظت محیط زیست استان مندرج در کتاب بیولوژی سبلان، حاکی است که این کوهستان بیش از ۳۰۰۰ نوع رستنی دارد که در میان آن ها تیره های نعناع، گل سرخ، خشخاش، زنبق، نخود، شب بو، آلاله و انواع گیاهان به وفور دیده می شود.
زیستگاه های وحوش در ارتفاعات پایین شمال و شمال شرقی سبلان است که تا جاده مشگین شهر به اردبیل را در بر می گیرد و گذار اصلی مهاجرت و ییلاق – قشلاق قوچ و میش ارمنی محسوب می شود و دارای وضعیت زیستگاهی مناسب است. به طوری که در گذشته بدون هیچ گونه حفاظت و کنترل، گله های ۹۰ راسی قوچ و میش در آن ها دیده شده است. این دامنه که در قسمت شمالی از ارتفاع ۲۳۰۰ متری تا خط الرأس قله سبلان را در بر می گیرد از اواخر بهار تا اواخر پاییز زیستگاه قوچ، میش و کبک دری است.
به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، در محدوده سبلان ۱۱ زیستگاه وحوش شناسایی شده که اهم آنها عبارتند از: زیستگاه «حاجیلو: در ۲۲ کیلومتری مشگین شهر، «آقابابا» در نزدیکی قریه «آقا محمد بیگلو»، «ونیل» (اروا داغی) در شمال غرب اردبیل، «هرم داغ» در دامنه شمالی کوه هرم داغ، «ساربانلار»، «جین دره سی» در محدوده کوه های زیروه و زیستگاه «شیروان دره سی».
براساس این گزارش، در این زیستگاه ها کل و بز، قوچ و میش، خرس قهوه ای، خوک، خرگوش،روباه، گرگ، کبک دری، آهو و مرغابی زندگی می کنند.
یکی دیگر از ویژگی های محیطی سبلان وجود تالاب های فراوان است. از جمله می توان به تالاب «قره گؤل» و «هوشنگ میدانی» و تالاب «ملااحمد» اشاره کرد که حیوانات و پرندگان وحشی متنوع در آن ها زندگی می کنند.
در بحث توانایی های بالقوه منطقه سبلان، واقعیت های زیر قابل طرح است:
– سبلان منبع سرشار آب است.
– منطقه سبلان از مناطق شگفت آسیاست و زیبایی های طبیعی بسیار تازه دارد.
– سبلان چندین چشمه آب معدنی دارد که همه آنها دارای خواص درمانی متعدد هستند.
– سبلان از نظر زیست محیطی منطقه ای پربار است. زیستگاه های حیات وحش، دریاچه ها، تالاب ها، اکوسیستم های جانوری، گیاهی حکایت از یک منطقه زیست محیطی با ویژگی های یگانه دارد.
– سبلان مرکز تولید بهترین و معروف ترین عسل ایران است
– سبلان یکی از زیباترین دریاچه ها را درقله خود به ارتفاع ۴۸۱۱ متر جای داده است.
– سبلان را سه شهر زیبا یعنی سراب، اردبیل و مشگین شهر و بیش از ۱۰۰۰ آبادی در میان گرفته اند.
از هر سه شهر مذکور مسیرهای کوهنوردی و راهپیمایی برای قله سبلان وجود دارد. بهترین و مناسب ترین مسیر، مسیری است که از طریق اردبیل – قوتورسو به قله سبلان منتهی می شود.
فتح سبلان از محل قوتورسو تا قله حدود ۸ ساعت طول می کشد. این مسیر یکی از زیباترین مسیرهای کوهنوردی ایران است. شیب آن اندکی تند است ولی دامنه های آن در بهار و تابستان بسیار سبز و خرم و مملو از گیاهان معطر و انبوه گلهای وحشی است. در فراز قله سبلان، بلندترین دریاچه ایران قرار دارد که آبی بسیار گوارا و سرد دارد. اطراف این دریاچه مملو از ستون های یخی و قندیل های آویزان یخی است که زیبایی های آن را جلوه می نماید. چشم اندازهای پیرامونی قله سبلان از هر جهت زیبا و دل انگیز است.
مراجعت از قله برای پیشگیری از پیاده روی شبانه می باید قبل از ساعت ۳ عصر شروع شود تا پیش از پایان روشنایی روز در کمپ قوتورسو بیتوته شود. مدت مورد نیاز فتح قله سبلان از اردبیل حدود سه روز طول می کشد.
یکی دیگر از خاطرات دلنشین راهپیمایی و کوهنوردی در دامنه های سبلان بازدید از اوبه های عشایری شاهسون و ملاقات با مردم بسیار مهربان نواحی اطراف آن است.

رشته کوه سبلان
رشته آتشفشانی سبلان از دره قره سو از شمال غربی اردبیل شروع شده و در جهت شرقی – غربی به طول ۶۰ کیلومتر و عرض تقریبی ۴۸ کیلومتر تا کوه قوشاداغ در جنوب شهرستان اهر آذربایجان شرقی امتداد می یابد. این کوهستان از شرق و شمال و جنوب به کلی از کوههای دیگر مجزا می باشد. فقط در طرف مغرب رشته قوشاداغ آنرا به جبال قره داغ (سیاه کوه) متصل می نماید. این کوهستان از شهر اردبیل مثل عقابیل به نظر می رسد که بالهای خود را باز کرده است زیرا قلل هرم و بابا مقصود و حاج زال (بزداغ) در جنوب قله اصلی و ارتفاعات یارپاغ قزل داغ و یه هرلی در شمال آن مثل دوبال در طرفین قرار گرفته اند و قله اصلی مانند سرعقاب در وسط آنها واقع شده است.
ولکانیت سبلان که بلندترین توپوگرافی منطقه و حتی آذربایجان را تشکیل می دهد دارای سه دهانه (مخروط آتشفشانی) است که مخروط اصلی سبلان سلطان و دو مخروط دیگر را هرم داغ یا سبلان کوچک و کسری یا آقام داغ می نامند.
بلندترین قله توده سبلان که در اثر آتشفشان شکل مخروطی گرفته به سلطان معروف است و با ارتفاع بیشینه ۴۸۴۴ متر از سطح دریا بلندترین نقطه آذربایجان می باشد. حد شرقی فرورفتگی کالدرا در دامنه خاوری سلطان کاملاً مشخص است دهانه آتشفشان اصلی یا قله سلطان با سیستم پیچیده محیطی از ویژگیهای کم نظیری برخوردار است. دهانه قیفی شکل آتشفشان در حال حاضر به صورت دریاچه بسیار زیبائی درآمده است که در نوع خود کم نظیر و از پدیده های نادر طبیعی می باشد. آب این دریاچه از جمع شدن تدریجی آبهای حاصل از ذوب برف و یخچالها و نزولات جوی
تأمین می شود.
۱- ارتفاع سبلان سلطان در منابع مختلف متفاوت می باشد در نقشه های توپوگرافی ۴۸۱۱ متر قید شده و در اندازه گیری با دستگاه GPS ارتفاع قله در کنار دریاچه سبلان ۴۸۲۷ متر و در بالای بلندترین تیغه ۴۸۴۴ متر ثبت شده است.
دریاچه بیضی شکل بوده و اندازه قطر بزرگ آن با جهت شرقی – غربی حدود ۱۸۰ متر و قطر کوچک حدود ۸۰ متر طول و وسعت دریاچه بالغ بر ۱۲۰۰۰ متر مربع است. آب آن صاف و زلال و درجه حرارت آن در ماههای گرم نیز در حد صفر است. سطح دریاچه اکثر ایام سال منجمد و پوشیده از یخ و برف می باشد و در طول سال حدود ۲ الی ۳ ماه (ماههای تیر، مرداد و شهریور) با توجه به شرایط اقلیمی سالانه منطقه، باز است. آب دریاچه از آبراهه خروجی چند متری بطرف ورودی شرقی جاری سپس در زمین فرو می رود.
با این که اکثر ماههای سال سطح دریاچه یخبندان و شرایط زیستی به حداقل تقلیل می یابد با این حال در تابستان بالاخص مرداد ماه چنانچه از ارتفاعات (تیغه ها) مشرف به دریاچه، به آب نظاره کنید دریاچه سبز رنگ به نظر می رد که حاکی از رشد جلبک های سبز – آبی در آن می باشد. علاوه بر جلبک های سبز  آبی که بیشتر از گروه کلروفیسه ها و سیانوفیسه ها هستند جانورانی از سخت پوستان که به زیر رده استراکودا تعلق دارند در جمعیت بسیار بالا در دریاچه زیست می نمایند.
رشته کوه سبلان در ناحیه مرکزی که در آن قلل سلطان، هرم و کسری قرار دارند دارای حجم گسترده ای از یخچال های طبیعی دائمی است که عمری به درازای عمر کوهستان دارند. یخچالها بخشی از سیستم این توده می باشند و جذابیت خاصی به این توده می بخشند.
ییلاقات کوهستان سبلان که از منحنی میزان ۲۰۰۰ متر به بالا تا حد رویش گیاه گسترش دارند وسیعترین و مهمترین نواحی ییلاقی استان هستند. یکی از مهمترین علل پیدایش دامداری هجرتی در استان وجود مراتع سبلان می باشد که به عشایر کوچ نشین امکان می دهد دام های خود را در فصل گرما به چراگاههای این منطقه انتقال دهند و در مراتع سرسبز آن تعلیف نمایند.
ویژگیهای ییلاقات سبلان تنها در ارزشهای مرتعی و چراگاهی آن خلاصه نمی شود، بلکه وجود چشمه های گوارا و ۱-  Algea 2- Chlorophyceae 3  Cyanophyeae – 4 Crustaceae- 5   Ostracoda
دره های سرسبز و پرآب نظیر گلستان (الوارس)، موئیل (مشگین شهر)، شیروان دره (لاهرود)، گنزری (لنج آباد)، *** (انار) و… نقاط بسیار دلپذیری را به خصوص در اواخر بهار و اوایل تابستان برای علاقمندان و متقاضیان ایجاد می نماید.

رشته کوه باغرو (تالش)
باغرو طولانی ترین رشته کوه در استان اردبیل می باشد. این رشته امتداد سلسله جبال البرز است که از خراسان تا قفقاز کشیده شده است. رشته کوه باغرو در موازات کناره دریای خزر سرتاسر شرق استان را فرا گرفته و خط الرأس آن حوزه خزری را از استان اردبیل جدا میکند. این رشته کوه از منتهی الیه شرقی کوههای صلوات (برزند) آغاز و در سرتاسر حدود شرقی استان با افزایش تدریجی ارتفاع به طرف جنوب کشیده شده است و در خارج حدود استان، سرانجام به رشته کوه البرز می پیوندد. رشته کوه باغرو در قسمتهای مختلف خود به نامهای پشته سارا، تالش، پلنگا نیز نامیده می شود. رشته پلنگا در حوالی دریاچه نئور از رشته اصلی منشعب و در سراسر شهرستان خلخال کشیده شده است. بلندترین نقطه این شاخه فرعی قله ۳۳۲۲ متری آق داغ و کوههای پلنگا (۲۸۸۶ متر)، سهدی (۲۷۱۵ متر) و ازنو (۲۴۱۲ متر)، از دیگر قلل آن می باشند.
از مهمترین قلل رشته تالش (باغرو) به ترتیب از شمال به جنوب عبارتند از: ارگنه (۳۱۹۷ متر)، عجم داغ (۳۰۰۹ متر)، شیراگلی داغ (۲۸۷۰ متر)، علمچار (۲۷۸۶ متر) شاه معلم (۳۰۵۰ متر)
از منحنی میزان ۲۵۰۰ متر به بالا نواحی ییلاقی این رشته شروع می شود. باستثناء ییلاقات غازان دلن، باغداگل و اورتا چای در محدوده دریاچه نئور که به عشایر کوچ نشین شاهسون تعلق دارد بقیه ییلاقات آن را دامداران محلی تعلیف می نمایند.
بهترین نواحی ییلاقی این رشته که از نظر گردشگری حائز اهمیت است. ییلاقات آق چای در محور بین شهری اردبیل – آستارا، حوزه آبخیز دریاچه نئور و ییلاقات اندبیل در محور بین شهری خلخال – اسالم میباشد.
در نواحی ییلاقی آق چای و اندبیل سیمای کوهستانی – جنگلی و در ناحیه نئور تلفیق مورفولوژی کوهستانی – مرتعی با چشم انداز آبی دریاچه موقعیت گردشگری کم نظیر به این مناطق بخشیده است.

صلوات داغی
از شمالی ترین نقطه استان ادامه رشته کوه قره داغ (سیاه کوه) که از استان آذربایجان شرقی به سمت شرق کشیده شده است، گذشته و به دره رودخانه قره سو و دره رود ختم می شود. شاخه ای از این رشته کوه در آنسوی دره رود که به کوههای خروسلو و شاخه ای دیگر به کوههای برزند (صلوات داغ) می پیوندد که این کوهها نیز پس از عبور از شهرستانهای بیله سوار و مغان در حدود شرقی استان به منتهی الیه شمالی رشته کوه تالش می پیوندد.
این رشته ها عموماً کم ارتفاع هستند به طوری که بلندترین نقطه خروسلو داغ ۷۳۰ متر و رشته صلوات داغی (قله قراول) ۲۲۲۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این کوهستانها فاقد نواحی ییلاقی می باشند.

سبلان (ساوالان)
کوه آتشفشانی سبلان در شمال غربی سرعین و در طول جغرافیائی ۴۷ درجه و ۵۰ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۸ درجه و ۱۷ دقیقه شمالی قرار گرفته است. رشته کوه سبلان از دره قره سو در شمال غرب اردبیل و در جهت شرقی و غربی بطول ۶۰ کیلومتر و عرض ۴۵ کیلومتر تا کوه قوشا داغ ادامه می یابد، سطحی که بوسیله آن در آذربایجان اشغال شده حدود ۶۰۰۰ کیلومتر مربع می باشد. قله سبلان با ۴۸۱۱ متر ارتفاع از سطح دریا آتشفشانی خاموش است که روی یک فرازمین با میانگین ارتفاع ۲۷۰۰ متر عمدتاً از سنگهای آتشفشانی ائوسن تشکیل شده است و عمده ترین فعالیت کوهزائی آن دوران سوم و چهارم می باشد، آتشفشان آن از نوع نقطه ای و مخروطی آن استراتوولکانی و مکانیسم آن شبیه آتشفشان استرومبولی در ایتالیاست و بر اثر فعالیت آتشفشانی و از داخل سنگهای آتشفشانی پرفیزآندزیتی ائوسن بالا فوران نموده قله و مخروط بلند خود را ساخته است. قله آتشفشانی آن حدود ۵ کیلومتر مربع مساحت دارد که محفظه آتشفشانی در جنوب شرقی قله و در داخل این مخروط دریاچه ای با محیط بیضی شکل به اقطار ۱۴۵ و ۸۰ متر پائین تر از لبه های مخروط آتشفشانی است. آب آن به استثنای اواسط تیرماه تا اوایل شهریور در تمام فصول سال یخ بسته و منجمد است و درجه حرارت آن از درجه حرارت محیط تبعیت می کند و آب ان تنها از طریق ریزش برف و ذوب آن تأمین می شود. آب آن آبی مایل به سبز و زلال که از نظر شیمیائی جز آبهای سولفاته کلسیک و سدیک بسیار سبک و غنی از سیلیس است. این دریاچه قله ای یکی از زیباترین و منحصر به فردترین دریاچه های کوهستانی می باشد که همه ساله علاقه مندان زیادی برای دیدار از آن به سوی قله سلطان سبلان روانه می شوند.
از قلل دیگر آن هرم سه گانه، کسری، آغان داغ، قزیل بره یا پراق، جنوارداغی، تکله داغی و …. که هر کدام از آنها ویژگی خاص و جاذبه خاص خود را دارند.
سبلان به لحاظ موقعیت طبیعی و میزان بارندگیهای زیاد منبع سرشار آب می باشد که مقداری از این آب بر اثر ذوب شدن برفها و یخچالها در قالب رودها و چشمه ها به طرف کوهپایه ها و سرزمین های پست جاری می شوند و مقداری نیز در آبگیرها و دریاچه های متعدد جمع می شوند. چندین آبگیر مانند آت گولی، دیب سیزگول، اوچ قارداش گوللری و قوملیگل از جمله این آبگیرها است. این کوه و مناطق اطراف آن از نظر زیست محیطی منطقه ای پربار است.
زیستگاههای حیات وحشی، اکوسیستمهای جانوری و گیاهی حکایت از یک منطقه زیست محیطی با ویژگیهای کم نظیر دارد، زیستگاههای حیواناتی چون کل، بز، قوچ و میش، خرس قهوه ای، خرگوش، روباه، گرگ، کبک دری، آهو، مرغابی، گراز، عقاب، بلدرچین و انواع گوناگون خزندگان، پرندگان و چهارپایان و طبیعتی با انواع متنوع زیست گیاهی و رستنی ها مانند تیره های نعناع، گل سرخ، شقایق، شب بو و….
از جمله جاذبه های دیگر سبلان علاوه بر جاذبه های طبیعی می توان به عقاب سنگی (قارتال داشی) نرسیده به قله سلطان در نزدیکی جان پناه غرب، سنگ محراب و تندیس زرتشت در کنار دریاچه اشاره کرد.

جاذبه های ورزشی سبلان
سبلان از نظر وجود جاذبه های زیاد در زمینه ورزشهای کوهستانی از نقاط ممتاز کشور بخصوص در زمینه اسکی روی برف، صخره نوردی، پیاده روی و کوهنوری می باشد. در زمینه اسکی روی برف امکاناتی در دامنه های آن راه اندازی شده است. در زمینه کوهنوری می توان به مسیر صعود به قله از سمت سرعیت (مسیر جنوب) و یا مسیر آلوارس (مسیر جنوب غربی) اشاره کرد. این مسیرها را از سه نقطه میتوان شروع کرد، یکی از آنها را که تا دامنه های اوچوق قیه با ماشین طی کرد و کوهنوردی را از کوهپایه های اوچوق قیه شروع کرده و بعد از فتح اوچوق قیه مابین قوملی گول در سمت شرق و صخره های سوزنی هرم به محل گودی میان قله های سلطان سبلان و هرم که به هاچا معروف است، رسید و از انجا مسیر را ادامه داده به جان پناه غرب رسید که در حدود یک ساعت طول می کشد و بعد از آنجا صعود به طرف قله را ادامه داد. یا اینکه مسیر صعود جنوب غربی را بدون رفتن به جانپناه ادامه داد و قله را فتح کرد، این مسیر را می توان از روستای ورگه سران و همچنین از پیست اسکی آلوارس نیز شروع کرد که این مسیرها به هاچا منتهی می شود و از آنجا صعود به قله میسر می شود.
علاوه بر کوهنوردی دامنه ها و ارتفاعات سایر قله ها نیز از لحاظ سایر ورزشهای زمستانی نیز بر طبق تحقیقات و نظر کارشناسان فرانسوی جهت پرداختن به اسکی کوهستانی از جمله مناطق مستعد و مناسب می باشند و مطابق نظر آنها کوههای بابا مقصود و هازال داغی از بهترین مناطق جهت پرداختن به اسکی کوهستانی می باشند.
به هر حال جاذبه های زیاد سبلان در همه ابعاد آن در کنار اماکن اقامتی مناسب بی شک نقش شایانی در شناسائی کوه سبلان و دامنه های آن بعنوان کانون گردشگری و توریسم زمستانی و تابستانی خواهد داشت.

پیست اسکی آلوارس
با ۱۲۰۰ متر خط تلی سی ایژ و سایر امکانات مورد نیاز در ارتفاع ۳۲۰۰ متر ارتفاعات پائین سبلان با فاصله ۲۲ کیلومتری از سرعین و آبشار زیبای گورگور در مسیر فرعی منشعب از جاده دسترسی به پیست اسکی آلوارس به فاصله ۱۵ کیلومتر