توریسم – آب درمانی

توریسم – آب درمانی

«هیدروتراپی» یا آب درمانی، از جایگاهی ارزشمند در جهان پزشکی برخوردار است و برای استفاده بهینه از آن، ایستگاه های بسیار مدرنی در کشورهای جهان راه اندازی شده است. این صنعت می تواند عاملی بسیار مهم در جذب توریسم و منبعی سرشار در زمینه ی درآمد ناخالص کشورها به شمار رود. به همین دلیل، حتی شاخه ای به نام «توریسم – آب درمانی» ایجاد شده که گردشگران را برای بهره گیری از مزیت های طبی آن، به سوی آب های معدنی رهنمون می سازد. کشور ایران و به ویژه سرزمین حاصل خیز و خوش آب و هوای استان اردبیل نیز از این حیث بسیار غنی است و ثروتی بزرگ در قالب چشمه های آب معدنی در گوشه و کنار آن وجود دارد.
استان اردبیل به دلیل ویژگی های زمین شناختی، یکی از کانون های مهم آب معدنی و آب گرم کشور است. در گوشه و کنار این استان، چشمه های متعدد آب گرم با خاصیت ویژه وجود دارد که سالیان سال مورد استفاده مردم و به ویژه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. از جمله آب های معدنی این استان می توان به آب های سرعین و شهرستانهای مشکین شهر و نیر(nir) اشاره کرد.

چشمه های معدنی سرعین
شهر توریستی سرعین در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی اردبیل و در جنوب شرقی دامنه کوه سبلا ن دامن گسترده و وجود آب گرم های معدنی متعدد که از دل زمین بیرون می آیند، جذابیت ویژه به این منطقه بخشیده است.

سرعین تا پیش از آن که به یمن چشمه های آب گرم و معدنی خود مورد توجه و علا قه مردم قرار گیرد، روستایی کوچک بود. ولی بعدها به دلیل وجود آب گرم های فراوان، مورد توجه مسافران و بیماران قرار گرفت. در حال حاضر، سالا نه صدها هزار نفر به این شهر توریستی مسافرت می کنند. واقع شدن این شهر در دامنه کوه سبلا ن و داشتن چشمه های آبگرم و چشم اندازهای بسیار زیبای کوهستانی، طراوت ویژه به این شهر بخشیده و آن را از لحاظ توریستی مشهور ساخته است. ساخت هتل ها، مسافرخانه ها، فروشگاه ها، موسسه های دولتی و راه جدید و آسفالته اردبیل به سرعین بر رونق این شهر جهانگردی افزوده است. مجهز شدن این شهر به خدمات اقامتی و پذیرایی، انبوهی از مسافران را به ویژه در تابستان به سوی خود می کشاند. دیدار از سرعین همراه با استفاده های درمانی از آب های گرم و معدنی، آب و هوای مطلوب و دلپذیر و چشم اندازهای کوهستانی سبلا ن، تجربه ای زیبا و به یاد ماندنی است.
در منطقه سرعین ۱۲ دهنه چشمه معدنی وجود دارد که بیشتر آنها از آبدهی بسیار خوب برخوردارند. این چشمه ها عبارت اند:

۱- مجتمع آب درمانی سبلا ن سرعین

۲- آبگرم گاومیش گلی

۳- آبگرم ساری سو

۴- آبگرم قره سو (اعصاب سوئی)

۵- آبگرم ژنرال (جنرال)

۶- چشمه گوزسوئی (آب چشم)

۷-  آبگرم بش با جیلا ر (پنج خواهران)

۸-  آبگرم پهنلو

۹- آبگرم حمام شفا

۱۰-  آبگرم قهوه خانه ممتاز ۱

۱۱- آبگرم قهوه خانه ممتاز ۲

۱۲- آبگرم یل سوئی (آب باد)

مجتمع آب درمانی سبلا ن سرعین

این مجتمع، اولین و بی نظیرترین مجتمع آب درمانی ایران و خاورمیانه است. مجتمع آب درمانی سبلا ن با زیر بنای ۷۲۰۰ متر مربع در دو طبقه مجزا برای پذیرایی و سرویس دهی به آقایان و خانم ها ساخته شده است. مهم ترین امکانات این مجتمع به شرح زیر است.

الف) سه استخر سرپوشیده (دو استخر عمومی برای بانوان و یک استخر همگانی برای آقایان)

ب) چهار واحد سونای خشک

ج) دو واحد سونای بخار

د) حوضچه های آب سرد

ه-) دوش های آب سرد و گرم

و) وان های انفرادی به تعداد ۱۱۲ واحد

ز) حوضچه های تحت فشار (جکوزی) به تعداد ۱۹ واحد

ط) بوفه، رستوران، نمازخانه و سالن های انتظار ح) بخش فیزیوتراپی با امکانات مجهز
آبگرم گاومیش گلی
پر آب ترین چشمه آب گرم های سرعین گاومیش گلی است که استخری به طول ۲۵ و به عرض ۱۷ متر دارد. حرارت گاومیش گلی ۴۵ درجه وph آن ۸/۵ است. آب این چشمه به سبب داشتن ترکیب کلر و رو بیکربناته سدیک و کلسیک و گرما برای درمان بیماری های عمومی، بیماری های سیستم حرکتی (دردهای مزمن رماتیسمی) و بیماری های زنان، بیماری های قلبی و نیز تقویت عمومی بدن استفاده می شود و برای تعادل میزان اسید و بازی اعضاء بدن موثر است.
آبگرم ساری سو
درجه حرارت آب ساری سو در مظهر چشمه، ۴۷ درجه و در حوض آن ۴۴ درجه است وph آن به ۲/۶ درجه می رسد. این آبگرم برای دردهای روماتیسمی، مفصلی و تسکین دردهای عضلا نی اثرات سودمند دارد. سبب ازدیاد ادرار، فعالیت دستگاه تغذیه ای، کند شدن ضربان نبض و نیز اتساع عروق می شود.
آبگرم قره سو (اعصاب سوئی)

حرارت آبگرم قره سو ۴۱ درجه وph آن درجه است. از آب این چشمه می توان برای تسکین دردهای روماتیسمی، بیماری های اعصاب و روان استفاده کرد. همچنین استعمال داخلی آن برای بیماری دیابت و ازدیاد ترشحات معدی و تخلیه غذا، ازدیاد صفرا و خروج آن و بهبود فعالیت کبد مفید است                       .
آبگرم ژنرال (جنرال)

حرارت آب در حوض ۴۳ درجه وph آن ۶ درجه است. استعمال داخلی و خارجی این آب، سبب تسکین دردهای عضلا نی و رفع روماتیسم، بهبود فعالیت کبد، درمان بیماری دیابت، ازدیاد ترشحات معدی و تقویت ضربان قلب می شود

چشمه گوز سوئی ( آب چشم)

اهالی منطقه اعتقاد دارند آب این چشمه برای بیماری های چشم مفید است. حرارت آن ۲۱ درجه وph آن ۲/۵ درجه است. آب این چشمه اگر به صورت استعمال خارجی باشد، برای درمان بیماری های چشم مناسب است و استعمال داخلی آن بر کار گوارش، معده، کبد، پانکراس و روده تاثیر سودمند دارد.
آبگرم بش با جیلا ر (پنج خواهران)

از این آب می توان برای درمان فعالیت دستگاه گوارشی، کبدی، مجاری، صفراوی و معده و روده و نیز برای تسکین بیماری های عصبی،روماتیسم و راشی تیسم و نیز بیماری های زنانگی استفاده کرد. دمای آب در داخل استخر در حدود ۳۵ درجه و ظاهری کدر، کمی ترش مزه و کمی هم بو دارد. در حال حاضر در محل این چشمه، توسط شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی و اردبیل، موسسه آب درمانی راه اندازی شده که شامل امکانات زیر است

۱- استخر بزرگ عمومی با عمق کم

۲-دوش های گرم و سرد

۳-رختکن مستقل

۴-بوفه

آبگرم پهنلو

درجه حرارت پهنلو ۵/۳۷ وph آن شش درجه است. استعمال خارجی آن برای درمان بیماری های عصبی و استعمال داخلی آن برای درمان بیماری دیابت مناسب و سودمند است. همچنین باعث اتساع عروق سطحی بدن و ترشحات دهان و معدی و نیز حرکات دودی معده می شود

چشمه های معدنی مشکین شهر

شهرستان مشکین شهر یکی از زیباترین و با صفاترین شهرهای استان اردبیل است. این شهرستان در ۹۰ کیلومتری غرب شهرستان اردبیل واقع شده است. مشکین شهر به جهت واقع شدن در دامنه پر برکت و حاصل خیز سبلا ن، از طبیعتی زیبا و دلنشین و آب و هوایی خنک و آب های معدنی فراوان برخوردار است. این شهرستان دارای نه دهنه چشمه معدنی است که به فاصله تقریبی ۱۹ کیلومتری از مشکین شهر قرار دارند. این چشمه های معدنی عبارت اند از :
۱-چشمه قیزجه مشکین شهر

۲- چشمه آبگرم قوتورسوئی لا هرود

۳-چشمه ایلا ندو

۴-چشمه آبگرم شابیل

۵-چشمه دوبدو (دودو

۶-چشمه آبگرم موئیل

۷-چشمه قوتورسوئی موئیل

۸-چشمه آق سو مشکین شهر

۹-چشمه ملک سوئی

چشمه قیزجه مشکین شهر

این چشمه در جنوب مشکین شهر و به فاصله تقریبی ۱۱ کیلومتری آن واقع شده است. به سبب گرمای زیاد، آب چشمه رابا مقداری آب سرد رودخانه می آمیزند و در حوضچه ای برای استحمام مورد استفاده قرار می دهند

آب چشمه در ردیف آب های معدنی کلرورسدیک یا کلرور هیپوتونیک و گازدار و خیلی گرم و داغ است. استفاده از این آب برای درمان لنفاتیسم، راشی تیسم، بیماری های زنانه، روماتیسم های مزمن سودمند است و نیز صفرا آور و زیاد کننده ترشحات دهان و معدی است. به خاطر دمای بالا ی آب چشمه، به عنوان تسکین دهنده، ضدتورم، ضد درد، تسهیل کننده عمل تنفس و اتساع عروق سطحی بدن مورد استفاده قرار می گیرد

چشمه قوتور سوئی

این چشمه یکی از مشهورترین چشمه های مشکین شهر و دامنه سرسبز سبلا ن است که در ۲۵ کیلومتری جنوب لا هرود و ۴۸ کیلومتری جنوب مشکین شهر واقع شده است. درجه حرارت آب در حوض و نزدیک مظهر چشمه، ۴۱ درجه است. آب این چشمه، در گروه آب های معدنی سولفاته کلسیک و سدیک و گوگرددار گرم قرار دارد. این چشمه در درمان بیماری های روماتیسمی و پوستی مورد استفاده قرار می گیرد. آب این چشمه روی بیماری های مجاری تنفسی، برونشیت های مزمن همراه یا بدون آسم، سرفه های تشنجی، تشنجهای عضلا نی، جوش های بدن و آماس و دردهای مفصلی اثر مفید و موثر دارد.
چشمه ایلا ندو

در فاصله ۱۵ کیلومتری جنوب مشکین شهر از زمین می جوشد. آب چشمه ایلا ندو از نوع آب های معدنی کلر و سولفاته بیکربناته کلسیک گازدار و گرم است. به خاطر دمای بالا ی آب، تسکین دهنده دردهای عمومی بدن و تقویت کننده حالت عمومی بدن و نیز تمدد اعصاب است و نیز به موجب داشتن بیکربنات و سولفات می توان از آن برای درمان بیماری های جلدی، دردهای روماتیسمی مزمن، بیماری های تنفسی و گوارشی، بیماری های زنانگی استفاده کرد

چشمه آبگرم شابیل

این چشمه در ۲۷ کیلومتری روستای لا هرود و در چند کیلومتری آبگرم قوتور سوئی و در پای تپه ای واقع شده است. دمای آب در مظهر چشمه ۴۸ درجه سانتی گراد است. ظاهر آب زلال، کمی ترش مزه، بی رنگ و نیز کمی بودار است. آب این چشمه، در ردیف آب های معدنی اسید بیکربنات یا بیکربناته سدیک قرار دارد. به خاطر وجود مقدار زیادی اسید کربنیک، از آب آن برای درمان بیماری های حرکتی، عصبی (درمان پادرد و کمر درد) استفاده می شود

چشمه ای معدنی شهرستان نیر

شهرستان نیردر ۳۵ کیلومتری غرب اردبیل، در مسیر جاده اردبیل – سراب واقع شده است.
از نظر طبیعی این شهرستان از مناطق کوهستانی آذربایجان است که قله مرتفع سبلا ن در شمال غربی آن قرار دارد. شهرستان نیر دارای چشم اندازهای طبیعی زیبا و دیدنی و آب و هوایی معتدل و مطبوع است. چشمه های آبگرم موجود در این شهرستان بالغ بر هفت دهنه است که در فاصله سه تا هفت کیلومتری از آن واقع شده اند. شهرستان نیر از آب های گرم معدنی گسترده برخوردار است ولی تاکنون به این منابع ارزشمند که از لحاظ آب درمانی و جلب گردشگران و نیز انرژی حرارتی زمین اهمیت ویژه دارد، بهای لا زم و کافی داده نشده است

بر اساس مطالعات مرکز تحقیقات سازمان انرژی اتمی کشور، این منطقه به لحاظ ساختار زمین شناسی، یکی از مناطق مهم برای اجرا و بهره برداری از انرژی ژئو ترمال (انرژی زمین گرمایی) محسوب می شود. در صورت توجه مسؤولان ذیربط و ساخت هتل، مراکز تفریحی و ایجاد امکانات در اطراف آبگرم های این شهرستان، شاهد یکی از مناطق مهم تفریحی و توریست پذیر خواهیم بود

آبگرم های مهم این شهرستان عبارت اند

۱-چشمه بوشلی (برجلو

۲-چشمه قیزجه

۳- چشمه اسیتی سو)سقزچی)

۴- چشمه دیپگل یا دیپ سیز گل

۵- چشمه اسیتی سو (ایلا نجق

۶- چشمه حمام دره سی (ایلا نجق

۷- چشمه قره شیران (حمام

اینک به معرفی بعضی از این آبگرم ها و ویژگی های درمانی آن ها می پردازیم

چشمه بوشلی (برجلو

این چشمه در ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل، چهار کیلومتری شهر نیر و نیز ۵۰۰ متری روستای بوشلی واقع شده است. مظهر چشمه به صورت جوشان از شکاف سنگ های تراورتن خارج می شود. زیاد بودن مقدار گاز دی اکسیدکربن نشان دهنده منشاء عمیق آب چشمه است. آب چشمه دارای ۵۴ درجه سانتی گراد گرما است و آبدهی آن دو لیتر در ثانیه است. ظاهر و رنگ آب زلا ل و بی رنگ و بی بو و مزه آن معمولی است Ph . آن ۹/۶ و تقریباً خنثی است. ترکیب آب آن از نوع مکرو بیکربنات سدیک و کلسیک گازدار خیلی گرم است. به علت داشتن ترکیب مکرو، بیکربنات ، کلسیم و به ویژه دمای بالا ی آن، می تواند در درمان امراض پوست، بیماری های مزمن زنان و دردهای روماتیسمی، بیماری های اعصاب و همچنین به صورت نوشیدنی برای بیماری های متابولیکی و گوارشی سودمند و مفید باشد

چشمه قیزجه

این چشمه در چهار کیلومتری شهر نیر و بالا تر از چشمه بوشلی در کنار جاده نوساز نیر – سراب واقع شده است. چشمه در پای کوهپایه قرار دارد و آبدهی آن چهار لیتر در ثانیه است. جریان آب به صورت دائمی و جوشان است و دمای آب خیلی گرم و در حدود ۶۵ درجه سانتی گراد است. ظاهر آب زلا ل و بی رنگ و دارای بوی هیدروژن سولفورو استph . آن در حدود ۸/۶ است. دارای املا ح آهن، سیلیس و مواد رادیو اکتیو است، اثرات تسکین دهنده دارد و برای درمان دردهای سیستم حرکتی (دردهای مزمن روماتیسمی و پا) و نیز بیماری های پوستی و زنان مفید و موثر است

چشمه السیتی سو (سقزچی

این چشمه در چهار کیلومتری شهرستان نیر و در یک کیلومتری روستای سقزچی واقع شده است. آبدهی چشمه خیلی کم و در حدود یک لیتر در ثانیه، به صورت دائمی و سرریز در جریان است. دمای آب در مظهر چشمه در حدود ۳۹ درجه سانتی گراد و با ظاهری زلا ل، کمی شور مزه، بی رنگ و بی بو است. اهالی محل از آب آن در درمان بیماری های گوارشی، اعصاب و سیستم حرکتی و بیماری های عمومی استفاده می کنند

چشمه دیپگل یا دیپ سیزگل

این چشمه در چهار کیلومتری شهر نیر و یک کیلومتری روستای سقزچی در نزدیکی چشمه اسیتی سو (سقزچی) واقع شده است. آبدهی این چشمه در حدود دو لیتر در ثانیه و آب آن به صورت دائمی و سرریز از یک مظهر در جریان است. دمای آب در مظهر چشمه در حدود ۳۰ درجه سانتی گراد و ظاهری شفاف، بی رنگ، بی بو و کمی شورمزه دارد Ph . آن ۳/۶ و تقریباً اسیدی است. ترکیب آب این چشمه از نوع کلر و بیکربنات سدیک و دارای گاز ۲ Co زیادی است. از آب این چشمه برای درمان دردهای مفاصل، متابولیکی و گوارشی و دردهای عصبی استفاده می شود

با توجه به امکانات طبیعی و چشم اندازهای زیبا و آبگرم های معدنی استان اردبیل، این استان قابلیت تبدیل شدن به یک مرکز بسیار بزرگ توریستی را دارد. اهمیت دادن کشورهای پیشرفته جهان به مسائل توریستی و هیدروتراپی (آب درمانی) موید این مطلب است که این صنعت از لحاظ اقتصادی می تواند منبع درآمد سرشار برای منطقه باشد و برخی از مشکلا ت اشتغال زائی این استان را بر طرف سازد. به شرطی که برنامه ریزی درست و مداومی در جهت استفاده بهینه از آن به عمل آید و گامهای موثر در جهت مطالعات دقیق و تبلیغات وسیع به منظور جذب گردشگران داخلی و خارجی برداشته شود. منطقه کوهستانی اردبیل که دارای آبگرم معدنی فراوانی است می تواند برای توسعه «توریسم – آب درمانی» مورد استفاده گسترده قرار گیرد