قاصدک «داروئی»
قاصدک «داروئی»
گل قاصد با نام علمی Taraxacum متعلق به تیره مینا یکی از گیاهان دو لپه می‌باشد. گل قاصد که به نامهای هند باءبری ، خبر آور و خس‌بری نیز معروف است. گل قاصد در وسط چمن ، حاشیه شوره‌زار ، کنار جاده‌ها و اراضی بایر و بطور کلی در همه جا می‌روید و شاید دلیل آن این است که طبیعت می‌خواهد به انسان بگوید که در هر نقطه‌ای زندگی می‌کند احتیاح به این گیاه دارید و هنگامی که آنرا با وسایل مکانیکی و شیمیایی از بین می‌برید دوباره بعد از چندی سر از خاک بیرون می‌آورد. گل قاصد در حدود ۱۵ نوع مختلف دارد. زنبور عسل این گیاه را بسیار دوست دارد و شهد زیادی از آن بدست می‌آورد. برگهای جوان گل قاصد را معمولا با سالاد می‌خورند و چون خیلی تلخ است باید آنرا با ترشی یا آبلیمو مصرف کرد. از قسمتهای مختلف گیاه مانند ریشه ، برگ و شیرابه آن در طب استفاده می‌شود.
مشخصات گیاه شناسی
گیاهی است علفی و دائمی که ساقه آن به ارتفاع ۴۰ سانتیمتر می‌رسد. این گیاه دارای ریشه‌ای است به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد که پر از شیرابه سفید رنگی می‌باشد. فاقد ساقه بوده و دارای فرمها و واریته‌ها و گونه‌های متعدد با ظاهر متفاوت می‌باشد. در بین پایه‌های آن نمونه‌هایی یافت می‌شود که ارتفاع ساقه منتهی به گل آنها از ۲ تا ۵۰ سانتیمتر می‌رسد. برگهای گل قاصد سبز رنگ و بریدگیهای مثلث شکل و نوک تیز دارد و بر روی سطح زمین می‌باشد. از وسط برگهای آن که بر سطح زمین واقع هستند دمگلی خارج می‌شود که به یک کاپیتول مرکب از گلهای زبانه‌ای زرد رنگ یا به رنگ زرد زعفرانی ختم می‌گردد. میوه‌اش در انتها منتهی به یک دسته تار ابریشمی سفید رنگ یا به ندرت خرمایی رنگ می‌شود.
پراکندگی جغرافیایی
پراکندگی این گیاه در کره زمین به نحوی است که در غالب نواحی اروپا ، شمال و مغرب آسیا ، شمال آفریقا و آمریکای شمالی می‌روید.
قاصدک
ترکیبات شیمیایی
ریشه این گیاه در فصول مختلف و بر حسب زمانی که از زمین خارج می‌شود ترکیب شیمیایی متفاوت دارد. مثلا در تابستان مقدار شیرابه ریشه زیادتر از فصول دیگر است در حالی که در پاییز اینولین آن افزایش می‌یابد و حتی مقدارش به ۲۵ درصد می‌رسد. ضمنا اگر ریشه تازه یا خشک گیاه مورد بررسی قرار گیرد ترکیبات شیمیایی آن تفاوت محسوس با یکدیگر نشان می‌دهد.
تلخی برگ گیاه در بهار ولی تلخی ریشه آن در فاصله بین تیر و مرداد به حداکثر می‌رسد. ریشه این گیاه دارای ماده‌ای به نام تراکزاسین ، کولین ، یک ماده رزینی ، قندهای مختلف و اسیدهای چرب می‌باشد. ریشه گیاه اگر در پاییز از زمین خارج شود در هوای آزاد خشک شود دارای موادی نظیر موسیلاژ ، تانن و مقدار کمی اسانس است. برگ این گیاه دارای تراکزاسین ، اینوزیت ، موسیلاژ ، قندهای مختلف و یک ماده رزینی می‌باشد.
خواص داروئی
قابض و مقوی معده است.
خوردن آن خونریزی از سینه را متوقف می‌کند.
قاعده آور است.
برای ازدیاد شیر نافع است و خانمهای شیر ده باید مقداری از آنرا با سالاد بخورند.
خنک کننده و معرق است.
ترشح صفرا را زیاد می‌کند.
خون را تصفیه می‌کند.
خوردن آب این گیاه مخلوط با روغن زیتون برای رفع مسمومیت مفید است.
ضماد ریشه آن را در محل نیش عقرب یا زنبور و یا مار می‌گذارند که بسیار مفید است.
اوره را رفع می‌کند.
کلسترول خون را کاهش می‌دهد.
درمان کننده اگزما و بیماریهای پوستی است.
درمان کننده کم خونی است.
رماتیسم و نقرس را درمان می‌کند.