ککلیک اوتی
اویشن(ککلیک اوتی)
اویشن یا “سر پوله”Serpolet”گیاهی است داروئی از تیریه”نعناع”Labiatae”است که نام علمی آن
“Thymus Serpyllum “میباشد. نام فارسی این گیاه پایا”افشن”است که در غرب به ان “اذربه”و به زبان ترکی به ان”ککلیک اوتی”میگویند .اویشن دارای گلهائی به زنگ سفید و ارغوانی است که به طور ساده یا مجتمع اند.
آویشن در طب سنتی
در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد اسپاسم، رفع تنگی نفس و سرفه و سوع هاضمه ودرمان سیاه سرفه، برونشیت، عفونت ریه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و برای درمان نفخ و گرفتگیهای عضلانی استفاده میشود. اسم کهلیک اوتی (کاکوتی) برای گیاه Ziziphous L است نه برای گیاه Thymus L.
همچنین آویشن خواص ضد میکروبی و ضدانگلی وضد قارچی داردو این به خاطر وجود ماده ای به نام تیمول است که اگر شما در خوردن ان زیاده روی کنید ممکن است مسموم شوید. این گیاه فصل بهار در کوههای زاگرس از جمله کوههای استان کردستان بخصوص کوههای شهرستان بیجار از جمله(کوه نسار، کوه حمزه عرب،کوه نقاره کوب و منطقه حفاظت شده بیجار) به وفور یافت می شود.
آویشن در طب نوین
استفاده امروزی و ثابت شده گیاه آویشن برای درمان آسم، سرفههای خشک مکرر، آمفیزم و برونشیت است. چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده میکنند، عصاره آویشن حاوی مادهای به نام «تیمول»است که برای بیماری آسم مفید است. حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی، مفصلی و روماتیسمی مفید است. ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی حشرات موثر است .در حاملگی مصرف این گیاه ممنوع است اما در دوران شیردهی منعی ندارد.
اویشن،که به اویش شیرازی و صعتر نیز موسوم است،یکی از گیاهان مفید طبی می باشد که در نقاط کوهستانی و خوش اب و هوا می روید.
در اویشن مواد چرب ،مواد رنگی،رزین،یک ماده تلخ،منگنز فراوان و ویتامین های A,B,Eوجود دارد.این گیاه دارای اسانس موسوم به “اسانس سرپوله”می باشد که یک ماده ضد عفونی کننده قوی است. از اویشن ،عرق معطری نیز تهیه میشود.
اویشن دارای خاصیت درمانی به این شرح میباشد:اختلالات دستگاه تنفسی دم کرده یا جوشانده ساقه های گلدار اویشن،درمان کننده اسم،خلط خونی ، سرفه،سیاه سرفه ،ذات الریه و سرما خوردگی می باشد.ناراحتیهای اعصاب خوردن اویشن ،صرع را درمان کرده و اضطراب و دلهره را می زداید و خستگی و ضعف مفرط را از بین برده و یک داروی ارام بخش و خواب اور می باشد و در درمان بیماری درد مفصل و سیاتیک بسیار موثر است ناراحتی های زنانه دم کرده اویشن خونریزی را کاهش می دهد و ترشحات زنانگی را قطع می نماید و قاعدگی را منظم میکند و بعلت داشتن هورمون شیر زنان را افزایش میدهد.
ضد عفونی شست و شوی چشم،نوک پستان متورم و زخمها با محلول جوشانده اویشن ،بسیار مفید و خاصیت ضد عفونی کننده دارد و خونریزی بینی را درمان می نماید.
بیماری های گوارشی
دم کرده اویشن ،اختلالات گوارشی را از بین برده ،معده را تقویت،سوء هاضمه را درمان و نفخ شکم را می زداید. دفع انگل دم کرده اویشن کرمک و انگلهای دیگر را از بین می برد.
ریزش مو
مالش پوست سر یا محلول دم کرده اویشن از ریزش مو اند.
کوفتگی عضلات
حمام اویشن،کوفتگی عضلات،درد مفاصل،نقرس و ضعف عمومی بدن را التیام می بخشد و درد پیچیدگی عضلان را تسکین میدهد.
اختلالات کلیه
دم کرده اویشن ،بیماری های مثانه را درمان می نماید،اما زیاد ان،کلیه را تحریک نموده موجب بروز البومین در ادرار میگردد.
خلاصه انکه اویشن یک گیاه داروئی بسیار موثر در درمان بیماری های گوارشی،دارای خاصیت ضد میکروبی ،ضد قارچ و ضد انگلی ،تسکین دهنده دردهای عضلانی و بیماری های عصبی و اختلالات تنفسی است.
برای مصرف این گیاه، ۱ تا ۴ گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش دم کرده (به مدت ۲۰ دقیقه) بریزید. پس از صاف کردن محلول را شیرین کرده و ۳ بار در روز مصرف شود.
در التهاب حنجره و لوزهها و برای درمان آفت به صورت غرغره کردن استفاده شود. برای این منظور، یک استکان از پودر گیاه را در چهار استکان آب جوش آهسته به مدت ۲۰ دقیقه جوشانیده و پس از صاف کردن، برای شستوشوی دهان استفاده شود.
فراوردههای دارویی مختلفی از این گیاه ساخته شده و به طور گسترده مورد مصرف بیماران قرار میگیرد. از فراوردههایی که به تأیید «نظارت بر امور دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رسیدهاست میتوان«شربت هانی تیم»و «شربت توسیان»، «قطره توسیگل»، «قطره توسیوین»، «قطره تیم آرتا» و «شربت تیمکس» «شربت تیمیان»، «شربت برونکوتیدی» و «شربت برنکوباریج» را نام برد. این فراوردهها، همگی ضد سرفه و خلط آور هستند و ایمنی مصرف آنها در دوران شیردهی و بارداری به اثبات نرسیدهاست.
آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بیخوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است. اگر ۵ تا ۱۰ گرم اویشن را در یک لیتر آبجوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزیهای رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید در دفع بیماری آنها موثر واقع خواهد شد.
آویشن برای جلوگیری از ریزش مو نیز موثر است. ۲۰ گرم اویشن را در یک لیتر آب جوشانده شود و هرچند روز یک بار به سر مالیده شود. ضمناً در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز البومین در ادرار میشود.
نکته قابل توجه اینکه،مصرف بیش از حد تجویز شده این گیاه سبب بروز اختلالاتی در قلب ،اعصاب ،دستگاه گوارش ،پوست و کلیه می گردد.
بنابراین در مصرف ان باید دقت لازم را به عمل اورد.