بهشتی به نام اردبیل

استاد علی سلیمی افسانه شرق

علی سلیمی در سال ۱۳۰۱ در باکو مرکز جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی در خانواده‌ای اردبیلی زاده شد. تا ۱۶ سالگی در آنجا زیست. پس از آن همراه خانواده‌اش به زادگاه پدرش، اردبیل بازگشت. در سال ۱۳۳۲ رهبر ارکستر آذربایجانی رادیو ایران شد و در سال ۱۳۳۸ با همکارش، فاطمه قنادی (وارتوش ماچکالیانس) ازدواج کرد. حاصل ازدواج آنها دو فرزندِ دختر «سئویل» و پسر «یاشار» است.

در سال ۱۳۴۲ ارکستر آذربایجانی رادیو ایران منحل شد ولی علی سلیمی به آهنگ‌سازی ادامه داد. موسیقی «آیریلیق» براساس شعری از رجب ابراهیمی(فرهاد) محصول این دوره‌است که رشید بهبودوو نیز آن را در باکو اجرا کرده‌است.

سلیمی در سالِ ۱۳۵۸ به عنوانِ رهبرِ ارکسترِ رادیو و تلویزیونِ مرکزِ تبریز انتخاب و تا زمانِ مرگ در این سمت فعالیت کرد. در ضمنِ فعالیت در ارکسترِ تلویزیون، اقدام به تأسیسِ آموزشگاهِ خصوصیِ موسیقی کرد که هنرآموزان بسیاری در آن آموزشگاه به آموختنِ موسیقی پرداخته‌اند.

از آثارِ مکتوبِ علیِ سلیمی می‌توان به «متدِ تارِ آذربایجانی» اشاره کرد. از ویژگی‌های این کتابِ آموزشی این است که تکنیک‌های نواختنِ تارِ آذربایجانی به روشِ پیشینیان ارائه شده‌است. در حالِ حاضر استفاده از چهار انگشتِ دستِ چپ برایِ گرفتنِ سیم در جمهوریِ آذربایجان رایج است و در متدِ سعید رستموو نیز گرفتنِ سیم با چهار انگشت ارائه شده‌است. در متدِ سلیمی از پنج انگشتِ دستِ چپ برایِ گرفتن سیم استفاده می‌شود.

در سالِ ۱۳۶۷ شمسی سلیمی به گرفتنِ دکترایِ افتخاریِ موسیقی از طرفِ وزارتِ فرهنگ و ارشاد ایران نایل شد. گفتنی است که دو اثر ماندگارِ او به نام‌هایِ «آیریلیق» و «سیزه سالام گتیرمی‌شم» در بسیاری از ممالک ترک‌زبان به طورِ گسترده‌ای شناخته شده و اجراهایِ گوناگونی از آنها ارائه شده‌است. او سال‌های پایانی عمر خود را در تبریز گذراند و تاثیر به‌سزایی بر رشد و گسترش موسیقی آذربایجانی گذاشت. تندیس او به عنوان «آهنگ‌ساز برجستهٔ شرق» در یونسکو نصب شده‌است.

ادامه مطلب

نصرالله ناصح پور، استاد پیشکسوت آواز و ردیف های آوازی ایران

زندگینامه: نصرالله ناصح پور، فرزند “آقا شکور” در سال ۱۳۱۹ در اردبیل به دنیا آمد. در آن زمان، موسیقی سنتی و منطقه ای پربار و عمیق آذربایجان در حیطه فرادهی و فراگیری تعداد انگشت شماری از اساتید فن بود و نغمه و ندای جدی آن، رشد موسیقی مبتذل را غیر ممکن می کرد. در چنین محیطی بود که ناصح پور با موسیقی مقامی آذربایجانی آشنا و دمخور شد. وی با عزیمت به تهران، بیشتر وقت خود را مصروف فراگیری موسیقی سنتی ایران کرد و پس از آشنایی با استاد علی اکبر خان شهنازی به کلاس درس استاد محمود کریمی در هنرستان آزاد موسیقی ملی راه یافت و در آنجا مشغول فراگیری آواز سنتی ایران شد. ناصح پور همچنین با حضور در کلاس درس استاد علی اکبر خان شهنازی، با مطالب و نکته های نظری موسیقی سازی و ردیف های آن آشنا شد و در محفل هنری استاد امیر قاسمی نیز این امکان ایجاد شد که با ساز استاد سعید هرمزی و دیگر استادان حاضر در آن محفل انس گیرد.

پس از تشکیل کلاس های مرکز حفظ و اشاعه ی موسیقی از راهنمایی ها و آموزش های ارزنده ی استاد نور علی خان برومند بهره مند شده و در نهایت ناصح پور جهت فراگیری ردیف عالی موسیقی سنتی و آموزش تصنیف ها و ضرب آهنگ های مربوط به آن، به محضر استاد عبدالله خان دوامی راه یافت و پس از فراگیری همه دوره های ردیفی استاد دوامی، رضایت آن استاد را جلب کرده و موفق به دریافت دستخط آن استاد به مثابه ی مدرک تحصیلی موسیقی شد. وی همچنین از جلسات “شناخت موسیقی و کلام” و “تلفیق شعر و موسیقی” در نزد هوشنگ ابتهاج (سایه) نیز بهره های فراوان برد.

ناصح پور بیش از دیگران محضر  استاد عبدالله خان دوامی  را درک کرده و از معدود رادیفدانان شاخص ایران به شمار می رود که گنجینه ی ردیف های آوازی ایران، به ویژه ردیف استاد دوامی را در ضمیر و سینه ی خود نگاه داشته و با تدریس به بیش از چهار هزار شاگرد، در ترویج موسیقی سنتی به ویژه ردیف های آوازی ایران نقش ارزنده ای را بازی کرده است. از جمله شاگردان نامی و سرشناس ناصح پور می توان به موسیقیدانانی مانند محمد رضا لطفی (ردیف های آوازی و جواب آواز)، جمشید عندلیبی (ردیف های آوازی و جواب آواز)، ودود موذن (آواز)، صدیق تعریف (آواز)، بهرام باجلان (آواز)، محمد ملا آقایی (آواز) و … اشاره کرد. ناصح پور هم اکنون استاد موسیقی آوازی در دانشگاه های ایران، از جمله دانشکده ی موسیقی دانشگاه هنر است.

از اجراهای آوازی ناصح پور می توان به خواندن تصنیف “ز من نگارم” از ساخته های درویش خان در آلبوم مشترکش با محمد رضا لطفی و ناصر فرهنگ فر اشاره کرد؛ تصنیفی که ظرفیت ها و ویژگی های خاص صدای ناصح پور را به خوبی انعکاس می دهد. دو صفحه گرامافون در کتاب “موسیقی آوازی ایران” و اجرای تصنیف های عارف و شیدا در آلبوم یادواره استاد برومند به سرپرستی محمد رضا لطفی و اجرای آواز در آلبوم سرودهای آذربایجانی به سرپرستی حسین علیزاده از دیگر آثار ارزنده ی این رادیفدان برجسته است.

این استاد ارجمند در زمینه های گوناگونی به کارهای پژوهشی پرداخته و دست آورد های خود را در قالب مقاله و کتاب منتشر کرده است و از ان جمله می توان به کارهای زیر اشاره کرد:  کتاب دره التاج (جلد اول)، نویسنده:  علامه قطب الدین محمود بن ضیاءالدین بن مسعود شیرازی، تصحیح و تعلیقات نصرالله ناصح پور

رابطه شعر و موسیقی (سخنرانی در دانشگاه مارتین لوتر آلمان، ترجمه به آلمانی توسط پویان ناصح پور)

موسیقی قدیم و جدید (موزه فرش، تهران)

زیبایی شناسی موسیقی (فرهنگستان هنر، تهران)

تاثیر متقابل موسیقی بر فرهنگ های دیگر (سمینار گفتگوی تمدن ها، اصفهان)

ساز متکلم (آسیب شناسی موسیقی آوازی ایران، خانه هنرمندان ایران، تهران، برگزارکننده خانه موسیقی)

درباره ی استاد علی‌ سلیمی (در جلسه بزرگداشت علی‌ سلیمی، اردبیل، سخنرانی به زبان آذری)

درباره استاد محمود کریمی (بزرگداشت محمود کریمی، تالار وحدت، تهران)

حلیت و حرمت موسیقی (اولین گردهمایی موسیقیدانان استان سمنان، سمنان)

ناصح پور علاوه بر آموزش و پژوهش موسیقی در زمینه برنامه ریزی های اجرایی و مدیریتی هم تجربه ای وافر دارد. او در چندین دوره انتخابات خانه موسیقی به عنوان رییس کانون آواز سنتی و نیز هیات مدیره خانه موسیقی انتخاب شده و هم اکنون علاوه بر حضور در هیات مدیره خانه موسیقی، مدیریت عاملی تعاونی مسکن خانه موسیقی را عهده دار است. وی همچنین در شورای عالی خانه هنرمندان ایران به عنوان مشاور حضور دارد.

منبع

ادامه مطلب

بسم الله الرحمن الرحیم
با استعانت از خداوند متعال و در روز ولادت حضرت زینب (س) این سایت جهت معرفی هر چه بهتر پتانسیل های استان اردبیل از لحاظ تاریخی و گردشگری و…. راه اندازی شد.
از این رو دست کمک به سوی تمامی همشهریان داخل و خارج از کشور دراز نموده و از همه آنها برای معرفی استان اردبیل طلب یاری می نمایم. خواهشمند است با ارسال مطالب، عکس های قدیمی و جدید از استان اردبیل و شهرستان ها و روستاهای تابع این بنده حقیر را در این امر خطیر یاری نمایید. قابل ذکر است تمامی مطالب ارسالی دوستان به نام خود آنها در سایت به نمایش گذاشته خواهد شد.
امید که با یاری شما عزیزان بتوانیم این بهشت گم شده در خاک پاک ایران را به نحو احسن معرفی کنیم.
با تشکر